International Grand Master Trương Văn Bảo - Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam                                                      

Kinh thế hữu tài giai bách luyện.

Độc thư vô tự bất thiên kim.

Thập tải luân giao cầu Cổ Kiếm.

Nhất sinh đê thủ bái Mai Hoa.

Chu Thần Cao Bá Quát (1809 - 1855)

I. NHẤT CHI MAI

Võ thuật không chỉ là quyền cước, không chỉ là những trận đấu thắng thua trên thảm đấu, trên võ đài, không chỉ là những tấm huy chương hai mặt trái phải; mà võ thuật còn có cả những phương trời viễn mộng, những khung trời đầy ắp thơ túi với rượu bầu, những nét thảo văn hóa, nghệ thuật vị nhân sinh.

Đại sư Mãn Giác (1052 - 1096), là một Thiền sư Việt Nam đời thứ 8 dòng Thiền Vô Ngôn Thông. Sư nối pháp Thiền sư Quảng Trí và truyền tâm ấn lại cho đệ tử là Bản Tinh. Đại sư là bậc lĩnh tụ pháp môn một thời, được vua Lý Nhân Tông cùng hoàng hậu rất mực kính trọng và nể phục, dựng chùa Giáo Nguyên thỉnh sư trụ trì. Cuối tháng 11 năm 1096, sư gọi chúng đọc bài kệ, sau được lưu truyền dưới tên “Cáo tật thị chúng”:

Xuân khứ bách hoa lạc

Xuân đáo bách hoa khai

Sự trục nhãn tiền quá

Lão tòng đầu thượng lai

Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận

Đình tiền tạc dạ nhất chi mai

(Thiền sư Mãn Giác)

Xuân đi trăm hoa rụng.

Xuân đến trăm hoa cười.

Trước mắt việc đi mãi.

Trên đầu già đến rồi.

Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết.

Đêm qua sân trước một cành mai.

(Dịch thơ: Hòa thượng Thích Thanh Từ)

II. LÃO MAI QUYỀN

Hoa mai nở báo hiệu xuân về. Võ thuật cổ truyền mênh mang nhiều hình ảnh hoa mai. Nhất chi mai - một cành mai. “Lão mai độc thọ nhất chi vinh”. Đó là câu thiệu mở đầu của bài Lão mai quyền, một trong những bài quyền quy định của Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam, là bài bản võ thuật truyền thống của nhà Tây Sơn rất nổi tiếng: Thứ nhất Lão mai, thứ hai Ngọc trản.

Võ phái Kỳ Sơn của cố Võ sư Trương Chưởng, Quảng Nam giới thiệu bài Lão mai quyền và đã được Hội nghị chuyên môn Võ thuật cổ truyền toàn quốc lần thứ hai năm 1994 bình chọn tại thành phố Hồ Chí Minh.                                   

Lời thiệu: Lão mai quyền

Lão mai độc thọ nhất chi vinh.

Lưỡng túc khinh khinh tấn bộ hoành.

Tấn nhất đoản, thối hồi lão khởi.

Phi nhất thác, hoàn thối thanh đình.

Tàng nha hổ, dương oai thiết trảo.

Triển giác long tất lực lôi oanh.

Lão hồi, thối toạ, liên ba biến.

Hồ điệp song phi, lão bạng sanh.

Nguyệt quật, song câu, lôi điển chấn.

Vân tôn tam tảo, hổ, xà, thành.

(Bài quy định Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam)

                      Dịch thơ lời thiệu:

Mai già một cội xinh sao.

Lại thêm một nhánh nhìn vào càng xinh.

Nhẹ nhàng tiến bước đôi chân.

Hoành thân trở bộ người lâng lâng hành.

Tấn lên trở bộ gạt nhanh.

Lui về thủ bộ như hình hầu vương.

Bay lên đá thẳng một đường.

Nhảy lui ví tựa chuồn chuồn đáp nhanh.

Hổ vờn giơ vuốt nhe răng.

Rồng kia đôi gạc chớp giăng chống liền.

Lão hầu thối bộ biến liền.

Ba lần công địch tiến lên lại hồi.

Cùng bay bướm nọ lượn đôi.

Dộp già trợ sức đồng thời cứu sanh.

Trăng non đôi móc càng kinh.

Xoay chiều như tựa chớp giăng chận liền.

Mây cao ba nhóm bay lên.

Hổ xà hợp sức mới mong công thành.

    Người dịch: Lão võ sư Phạm Đình Trọng - Đà Lạt, Lâm Đồng (1926 - 2008)

    Hội nghị chuyên môn VTCT toàn quốc lần thứ III – 1995)

Lời thiệu: Lão mai quyền

Lão mai độc thọ nhất chi vinh.

Lưỡng túc khinh khinh tấn bộ hoành.

Đản nhất cấp tạ hồi lão khởi.

Phi nhất phát tiền thối thanh đình.

Thanh long chuyển dực toàn vân hổ.

Phù điệp song phi lão ấn sanh.

Hoạt quật song câu lôi thiết tỏa.

Vương tôn tam tảo hổ xà thành.

(Sa Môn Võ Đạo - Đà Lạt - Lâm Đồng)

III. MAI HOA QUYỀN

Cây mai gắn bó với vườn ruộng quê hương, rễ ăn sâu vào lòng đất, chịu đựng thời tiết khắc nghiệt, thi gan cùng tuế nguyệt, với gió bão, mưa giông. Mai sống bền bỉ theo năm tháng, trút những chiếc lá cuối đông và đâm chồi nẩy lộc cho mùa xuân. Sức sống mãnh liệt, âm thầm chịu đựng của mai  trước tàn đông ấy để rồi: “Đêm qua sân trước một cành mai” là như vậy. Không phải ngẫu nhiên mà Võ thuật cổ truyền chọn Mai hoa quyền làm biểu tượng chuẩn mực cho phẩm đức nhẫn nại và hy sinh cao cả, cho sức sống bền bỉ dẻo dai, cho sự tao nhã không dung tục của đấng trượng phu, cho khí tiết bất diệt của người quân tử.  

Nhiều môn phái, võ phái, võ đường Võ thuật cổ truyền có truyền dạy bài Mai hoa quyền, Mai hoa tiên, Mai hoa kiếm, Mai hoa đao… Lời thiệu, cách diễn tuy khác nhau nhưng hình bóng hoa mai là một. Bài Mai hoa quyền được nhiều người biết đến, đã có viết thành sách (Mai hoa quyền - Hồng Lĩnh biên soạn - NXB Tổng hợp Tiền Giang 1989) có nguồn gốc từ Môn phái Thiếu Lâm Nội Quyền Tây Sơn Nhạn. Tây Sơn Nhạn là võ hiệu lớn, uy vũ một thời do cố Võ sư Bùi Văn Hóa hay còn gọi là Thầy Chín Hóa (1894 -1958) sáng lập, Chưởng môn kế thừa hiện tại là Võ sư Tô Đình Thanh. Tây Sơn Nhạn là sự kết hợp hai dòng võ Thiếu Lâm và Võ Đang, phối triển tính cương mãnh của võ công Phật gia, âm nhu của Đạo gia, Thiếu Lâm Nội Quyền Tây Sơn Nhạn công hãm mạnh mẽ, phòng thủ chặt chẽ, biến hóa khôn lường.

Lời thiệu: MAI HOA QUYỀN

Tướng quân bái tổ.

Song cung bảo nguyệt.

Lưỡng thủ tàng quyền.

Tiên cô giải tỏa.

Nhị long nhập động.

Song chỉ cầm long.

Lưỡng hổ tấn sơn.

Thần cung xạ Hứa Điền.

Mãnh hổ ly sơn.

Tấn kỳ lân bộ.

Đồng tử bổng ngân bình.

Hầu mai tiến sư.

Thần sơn trảm mộc.

Lão tiều quá sơn.

Ma vương trá tẩu.

Linh ngư vượt thủy.

Đồng tử bái Quan Âm.

Giao long ngộ vũ.

Quy y ngã Phật.

Thiết chùy song lạc.

Hoành bộ như bình.

Lưỡng túc tấn song mi.

Âm dương tương khắc.

Tả hữu phụ tử đồng triều.

Bình sa lạc nhạn.

Sư tử giao đầu.

Hồi mã song chùy.

Lão mai độc thọ.

Kim kê độc lập.

Tam xích kiếm trảm thanh xà.

Thối thủ tấn công.

Cao thảm mã quyền.

Nhị long thủ châu.

Hổ giáng long thăng.

Bạch câu quá kích.

Thiềm thừ quá hải.

Tả hữu tàng quyền.

Thần đồng phá thiên môn.

Song long xuất hải.

Thiết bảng đả hồng hài.

Bái tổ sư lập như tiền.

(Thiếu Lâm Nội Quyền Tây Sơn Nhạn)

IV. NGŨ LỘ MAI HOA QUYỀN

Các tài liệu nghiên cứu, tham khảo võ thuật viết về một kỳ nhân võ thuật Thiếu Lâm, Minh Tông đại sư, trong lúc đang luyện bài Mê tông La hán trước sân chùa, bỗng thấy những cánh hoa mai rơi rụng giữa cơn gió tàn đông, quyện hòa cùng tuyết phủ. Đại sư nhập thần vào cảnh sắc thiên nhiên, chân vẫn theo bộ vị mà tay uốn lượn mềm mại như những cánh mai rơi biến thành những chiêu thức kỳ ảo. Đại sư đã sáng tạo Ngũ lộ Mai hoa quyền trong cảnh trời giá lạnh. Ngũ lộ Mai hoa quyền diễn trên đồ hình như năm cánh hoa mai, trên năm đường tiến thoái. Có môn tập luyện trên Mai hoa thung để rèn tấn pháp, bộ pháp, phối hợp thủ cước, tấn công, phòng ngự, hóa giải trên các cọc Mai hoa thung một cách chuẩn mực, công phu.

Một truyền thuyết võ lâm về cuộc đời của anh hùng thiếu niên Phương Thế Ngọc, đệ tử chùa Thiếu Lâm, từ lúc sinh ra đã được mẹ tắm trong rượu thảo dược, vì vậy lớn lên trở thành người “mình đồng da sắt”. Phương Thế Ngọc thông minh, giỏi võ, lúc nhỏ nghịch phá nhưng thượng võ vô song. Một lần bị Lôi Lão Hổ thách đấu, sau khi lập “sinh tử trạng”, Phương Thế Ngọc đã lỡ tay đánh chết Lôi Lão Hổ trong một trận huyết đấu trên trận đồ Mai hoa thung. Mai hoa thung trận là một kỹ pháp giao đấu trên các cọc tròn có đường kính từ 20-30 cm và cao từ 2-3 m, là sáng kiến của Thiếu Lâm Tung Sơn Hà Nam trong bài quyền nổi tiếng Ngũ lộ Mai hoa quyền.

Lời thiệu: Mai hoa quyền.

Lập bộ bái tổ.

Tiên kiến Mai Hoa.

Cô nhạn tọa oa.

Tiểu tử thóat ngoa.

Đại bàng triển dực.

Phi yến xuyên lâm.

Mai Hoa lạc diệp.

Bạch xà quyển thụ.

Mãnh hổ trấn môn.

Dạ xoa thám hải.

Lão tiều quá ải.

Nhất phiến Mai Hoa.

Hạc lập cô tùng.

Song long xuất hải.

Kim báo đảo quyền.

Thuận phong tảo diệp.

Mai Hoa trùng điệp.

Lập bộ hoàn nguyên.

(Thiếu Lâm Phật Gia Quyền - Đà Lạt - Việt Nam)

V. TÌM TRANG KIẾM KHÁCH

Tam thập niên lai tầm kiếm khách.

Kỷ hồi lạc diệp hựu trừu chi.

Tự tòng nhất kiến đào hoa hậu.

Trực chỉ như kim cánh bất nghi.

(Thiền sư Linh Vân)

Ba mươi năm tìm trang kiếm khách.

Bao phen lá rụng lại đâm chồi.

Từ ngày thấy được hoa đào nở.

Thẳng đến hôm nay sạch hết nghi.

(Người dịch: Phước Đức - Thơ Thiền Đường Tống)

TVB.